Tô Đông Pha: Những Phương Trời Viễn Mộng

Kinh Thi v Kinh Dịch như đ i c nh của con chim nhạn mang chở định mệnh lịch sử của Trung Hoa bay lượn suốt mấy mươi thế kỷ tr n v m trời Viễn Đ ng. Dịch trải rộng con đường cho những bước đi lịch nghiệm trong cuộc tồn sinh; Thi l t m nguyện khẩn thiết v trung thực từ giữa chỗ s u thẳm của t nh người v l ng người, được mang ra để lịch nghiệm cuộc Lữ m Dịch đ phơi b y ra đ . m hưởng của Thi l tiếng vang của nhịp bước trong cuộc Lữ. Nhưng thảm họa lịch sử, v những tham vọng cuồng dại si ngốc của con người, c ng l c c ng đổ dồn l n cuộc Lữ. Thi đ đổi c ch điệu trở th nh những m vang thống thiết của Ly Tao kinh. Cuộc Lữ trở th nh cuộc đ y ải; Thi cũng trở th nh ẩn t nh ho i vọng Qu Hương; ho i vọng những phương trời viễn mộng của Qu Hương. Một l c n o đ , cuộc Lữ bị v y phủ trong trận đồ m mịt của tư tưởng, Thi l chứng t ch sa đọa của một thời. Buổi thịnh triều rầm rộ nh Đường, Thi như một con thuyền biểu diễn tất cả t i hoa của n tr n ba đ o lịch sử, giữa một đại dương rập r nh hiểm họa. N vẫn đủ khả năng đưa người v o lục địa, hay lướt s ng đi về v tận khơi vơi hoằng viễn. Nhưng cũng c thể m thầm x ng v số người say s ng. L Bạch l một trong những tay l i cự ph ch, v c thể l nhất. L ng đ ng với t i hoa, vừa l ng mạn vừa ki u h ng, n n quyến rũ v tạo ra một trường say s ng. Say trong một buổi tiệc, lượm lặt những vật phế kh của trời đất, để thống ẩm cuồng ng n. Gậy lục ngọc của L Bạch được mượn để g l n đầu lịch sử, đẩy lịch sử đi v o m cung b t trận đồ. Chỗ hay kh ng b lại chỗ dở; c i được kh ng thấm v o đ u với c i mất. Thi ca khai diễn một trường hưởng thụ cho những tay đầu cơ lịch sử c hạng.

C i đ chỉ l dự tưởng về những chuyện c thể c cho Thơ m th i, n n khỏi phải n i d i d ng. Thơ vẫn l một cuộc lịch nghiệm Ri ng v Chung, của Thời đại v Lịch sử. Từ cuộc Ri ng, Thơ nương theo đ i c nh Thi v Dịch để đi về nơi Hoằng viễn, dẫn Lịch sử Uy n nguy n tụ hội với Thời đại. H nh như những sự n y t i nghe được từ nơi thơ của Đ ng Pha, c nghe lộn hay kh ng, th kh ng biết. Nhưng cứ xin lấy chỗ nghe được đ ra để bố tr cho quyển s ch n y. Tuệ Sỹ.